اوج بارش شهابی جوزایی؛ آسمان ایران امشب میزبان نمایشی تماشایی از صدها شهاب
امشب آسمان ایران میزبان یکی از تماشاییترین رویدادهای نجومی سال است. بارش شهابی جوزایی (Geminds) به اوج خود میرسد و علاقهمندان به ستارهشناسی فرصت دارند تا با چشم غیرمسلح، صدها شهاب را در پهنهی آسمان شب مشاهده کنند.
پدیدهای حاصل برخورد زمین با ذرات دنبالهدارها
بارشهای شهابی زمانی رخ میدهند که زمین در مسیر حرکت خود با تودههای سنگریزه و غبار بهجامانده از دنبالهدارها یا سیارکها برخورد کند. این ذرات هنگام ورود به جو زمین بر اثر اصطکاک میسوزند و درخشی در آسمان ایجاد میکنند که به آن شهاب گفته میشود. افزایش شمار این ذرات در بازهای خاص، باعث شکلگیری «بارش شهابی» میشود.
جوزاییها؛ میراث سیارک فایتون ۳۲۰۰
منشأ بارش شهابی جوزایی، برخلاف بسیاری از بارشهای دیگر، نه دنبالهدارها بلکه سیارکی به نام فایتون ۳۲۰۰ است. این جرم آسمانی در فاصله هر ۱.۴ سال به دور خورشید میگردد و باقیمانده ذرات آن در مدار زمین پراکنده میشود. فایتون رفتاری شبیه به یک دنبالهدار خاموش دارد و همین ویژگی آن را برای پژوهشهای نجومی ویژه کرده است.
مشاهدهای گسترده از آغاز شب تا بامداد
کانون این بارش در صورت فلکی جوزا (دوپیکر) و در نزدیکی ستاره کاستور قرار دارد. به دلیل موقعیت مناسب جغرافیایی، کانون بارش از ابتدای شب طلوع میکند و تا نزدیکی سپیدهدم، آسمان میزبان رگباری چشمنواز از شهابها خواهد بود. در اوج این پدیده، بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ شهاب در ساعت قابل مشاهده است.
شرایط مناسب برای رصد بارش شهابی
کارشناسان توصیه میکنند علاقهمندان برای مشاهده بهتر این پدیده از شهرها فاصله بگیرند، چرا که آلودگی نوری باعث کاهش دید خواهد شد. اگر آسمان صاف و بدون ابر باشد، میتوان بدون نیاز به هیچ ابزار ویژهای و فقط با چشم غیرمسلح، نمایشی خیرهکننده از عبور شهابها را دید.
از تماشای دیدنی تا پژوهش علمی
بارشهای شهابی تنها جلوهای زیبا از آسمان نیستند؛ بلکه برای پژوهشگران نیز اهمیت علمی بالایی دارند. دادههای ثبتشده از مسیر و سرعت شهابها برای مراکزی چون «اتحادیه بینالمللی بارشهای شهابی» ارسال میشود تا رفتار تودههای ذرات و شدت بارشهای آتی مورد تحلیل قرار گیرد.
امشب، آسمان ایران بهویژه در مناطق تاریک و کوهستانی، بهترین مکان برای رصد یکی از پرشمارترین و درخشانترین بارشهای شهابی سال خواهد بود، فرصتی نادر برای تجربه هیجان و زیبایی بیمانند کیهان.